Phân tích bài ca dao: Làng ta phong cảnh hữu tình dân cư giang khúc như hình con long nhờ trời hạ kế sang đông.

Ca dao dân ca là những giá trị văn hóa tinh thần đẹp của nước ta, nó được người đọc tiếp nhận một cách vô thức giống như lời ru của mẹ. Rồi từ đó in sâu vào tâm hồn con người Việt Nam. Có những bài ca dao nói về tình yêu đôi lứa, tình cảm gia đình và rộng hơn hết là nói về tình yêu quê hương đất nước da diết. Tiêu biểu là bài ca dao:

“Làng ta phong cảnh hữu tình,

Dân cư giang khúc như hình con long.

Nhờ trời hạ kế sang đông,

Làm nghề cày cấy vun trồng tốt tươi.

Vụ năm cho đến vụ mười,

Trong làng kẻ gái người trai đua nghề.

Trời ra: gắng; trời lặn: về.

Ngày ngày, tháng tháng nghiệp nghề truân chuyên…”

Như chúng ta đã biết đất nước ta cong cong hình chữ S ở một vị trí trung tâm ở khu vực Đông Nam Á đồng thời có khí hậu và đất đai rất có lợi cho việc trồng lúa nước. Do đó đất nước ta có nền nông nghiệp lúa nước rất lâu đời. Hàng năm nước ta sản xuất ra rất nhiều thóc gạo để phục vụ cho cuộc sống và nước ta là nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai của thế giới. Từ đó làm cho cuộc sống của người dân được trở nên ấm no và hạnh phúc hơn.

Thiên nhiên nước ta trù phú và địa thế nhân hòa khí hậu mát mẻ tạo nên những hình ảnh đẹp của quê hương. Như những cánh đồng xanh bát ngát hương lúa non, những cánh cò bay lả dập dờn, những cánh diều tuổi thơ,.. Khiến con người Việt Nam mãi không quên được những hình ảnh đẹp này của quê hương đất nước.

Mở đầu bài ca dao tác giả đã khẳng định đây là một vẻ đẹp của chốn thôn quê:

“Làng ta phong cảnh hữu tình

Dân ca giang khúc như hình con long”

Đây là một miền quê với phong cảnh hữu tình mang đậm chất dân quê sâu sắc. Hai tiếng “làng ơi” nghe sao mà thân thương đến thế, chẳng biết tự bao giờ hình ảnh đó mãi in sâu vào tâm trí mỗi con người Việt Nam. Những bến nước, sân đình, cây đa,… những hình ảnh mộc mạc, giản dị mà gần gũi khiến ai cũng mãi nhớ đến nó và dù có đi xa rồi thì đã là người dân Việt Nam họ vẫn mãi không quên những hình ảnh này.

Phong cảnh làng ta đẹp đẽ và nên thơ bởi nơi đây là nơi chôn rau cắt rốn, nơi tâm hồn gắn liền với gia đình, bạn bè, những kỉ niệm tuổi thơ và đồng thời nơi đây là nơi tình yêu bắt đầu. Chúng ta đều trải qua những vui buồn, những nỗi nhớ da diết và những ước mơ ở đây nên bản thân mỗi chúng ta đã gắn bó một cách vô cảm và không thể chia lìa với “làng ta”.

Như vậy mới chỉ qua hai câu đầu mà ta đã thấy được tình yêu sâu sắc mà tác giả gửi gắm đến quê hương của chính mình. Tác giả không nói nhiều nhưng ta cũng dần nghĩ ra những vẻ đẹp bình dị mà chốn thôn quê thường có.

“Nhờ trời hạ kế sang đông,

Làm nghề cày cấy vun trồng tốt tươi”

Đối với một người nông dân quanh năm suốt tháng gieo trồng thì họ luôn mong thời tiết mưa thuận gió hòa để vụ mùa được phát triển và đem lại năng suất cao để phục vụ cho chính cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của chính gia đình mình. Hai chữ “nhờ trời” là mong ước đơn giản nhỏ nhoi của những con người nông dân chân lấm tay bùn nhưng cực kì chất phát. Ta thấy được điều ước ấy thật là đẹp trong cuộc sống thuần nông giống bài:

“Người ta đi cấy lấy công

Tôi đây đi cấy còn trông nhiều bề

Trông trời trông đất trông mây

Trông mưa trông nắng trông ngày, trông đêm”

Hai câu ca dao tiếp theo là miêu tả cuộc sống lao động chốn làng quê:

“Vụ năm cho đến vụ mười,

Trong làng kẻ gái, người trai đua nghề…”

Như vậy ta thấy được nhân dân ta từ xưa đến nay kể cả con gái hay con trai đều rất chăm chỉ lao động. Tuy cuộc sống nông dân tay lấm tay bùn vất vả mệt nhọc nhưng họ vẫn luôn cố gắng và vui vẻ làm việc. Họ rất hăng say cùng nhau sản xuất để làm ra những bát cơm dẻo, những bát canh ngon để phục vụ cho cuộc sống không chỉ riêng họ mà cả những người xung quanh.

“Vụ năm – vụ mười, kẻ gái – người trai, trời ra – trời lặn, gắng – về” thể hiện nhịp sống của người nông dân từ bao đời nay.

“Trời ra: gắng; trời lặn: về,

Ngày ngày, tháng tháng, nghiệp nghề truân chuyên”

Nhịp sống ấy đã trở thành một thói quen khiến người nông dân cứ theo thế mà làm quanh năm suốt tháng không biết mệt mỏi. Bởi họ rất lạc quan cùng nhau làm muộn việc. như những lần họ cùng nhau cấy một cánh đồng từ trên xuống dưới đồng họ trò chuyện vui cười đến khi mặt trời lên cao đỉnh đầu họ vẫn hăng say làm việc và quên cả thời gian. Như vậy ta thấy được cuộc sống tuy có đôi chút vất vả nhưng tràn đầy niềm vui.

Qua bài ca dao này ta thấy được phong cảnh quê hương nước ta thật đẹp đẽ và nên thơ. Đặc biệt là khung cảnh làng quê ôi sao mà bình dị và thân thương đến thế. Nó như một bản nhạc không lời nhẹ nhàng du dương đi vào sâu trong tâm hồn con người Việt Nam một cách vô thức. Vì thế mà dù xã hội có phát triển đất nước có đổi thay thì những hình ảnh làng quê mộc mạc ấy sẽ vẫn mãi khắc sâu vào những trang sách và tâm hồn con người Việt Nam.