Vì sao Pháp và Trung Hoa Dân quốc kí Hiệp ước Hoa – Pháp ngày 28/2/1946. Đảng và Chính phủ ta đã có những chủ trương gì trước hành động của chúng.

–    Sau khi chiếm đóng các đô th ở Nam Bộ và cực Nam Trung Bộ, thực dân Pháp chuẩn bị tiến quân ra Bắc để thôn tính cả nước ta. Để thực hiện mục đích đó, chắc chắn Pháp sẽ vấp phải lực lượng kháng chiến của quân dân và cả sự có mặt của quân Trung Hoa Dân quốc ở miền Bắc. Vì thế, Pháp dùng thủ đoạn điều đình với chính phủ Trung Hoa Dân quốc đề ra Bắc thay thế quân Trung Hoa Dân quốc giải giáp quân Nhật. Trong khi đó, Trung Hoa Dân quốc thấy cần phải rút về nước, tập trung đối phó với phong trào cách mạng do Đảng Cộng sản Trung Quốc lãnh đạo.

–    Trung Hoa Dân quốc và Pháp đã thoả hiệp với nhau, kí kết bản Hiệp ước Hoa – Pháp ngày 28/2/1946. Theo đó, Pháp được đưa quân ra Bắc thay thế quân Trung Hoa Dân quốc làm nhiệm vụ giải giáp quân Nhật. Đổi lại, Trung Hoa Dân quốc được Pháp trả lại một số quyền lợi trên đất Trung Quốc, được vận chuyển hàng hóa qua cảng Hải Phòng vào Hoa Nam không phải đóng thuế.

*   Chủ trương của Đảng và Chính phủ:

–    Hiệp ước Hoa — Pháp buộc nhân dân ta phải chọn một trong hai con đường: hoặc là cầm vũ khí chống lại thực dân Pháp khi chúng ra miền Bắc; hoặc là hoà hoãn với Pháp để nhanh chóng gạt 20 vạn quân Trung Hoa Dân quốc ra khỏi miền Bắc, tranh thủ thời gian hoà hoãn, xây dựng đất nước, chuẩn bị lực lượng đế đối phó với cuộc chiến tranh của Pháp về sau.

–    Trước tình thế mà Hiệp ước đó đặt ra, Đảng và Chính phủ ta đã thực hiện sách lược hoà với Pháp. Hồ Chủ Tịch đã kí với Xanhtơni (Saintený), đại diện Chính phủ Pháp bản Hiệp định Sơ bộ 6/3/1946.

–    Theo đó, chính phủ Pháp công nhận nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà là một quốc gia tự do, có chính phủ, nghị viện, quân đội và tài chính riêng nằm trong khối Liên hiệp Pháp; Chính phủ Việt Nam thoả thuận cho 15.000 quân Pháp ra miền Bắc thay quân Trung Hoa Dân quốc làm nhiệm vụ giải giáp quân Nhật, số quân này sẽ rút dần trong thời hạn 5 năm; hai bên thực hiện ngừng bắn, tạo không khí thuận lợi cho việc mở cuộc đàm phán chính thức.

–    Hiệp định Sơ bộ 6/3/1946, có ý nghĩa rất lớn. Nó đã đập tan âm mưu câu kết giữa Pháp và Trung Hoa Dân quốc, loại bỏ được một kẻ thù nguý hiểm là Trung Hoa Dân quổíc và tay sai; trịánh được một cuộc chiến tranh chông nhiều kẻ thù khi lực lượng của ta còn yếu; tranh thủ thời gian hoà hoãn để chuẩn bị lực lượng cho cuộc chiến đấu sau này.

–    Sau Hiệp định Sơ bộ, ta tiếp tục đấu tranh ngoại giao, đàm phán chính thức với Pháp tại Phôngtenơbịlô, nhưng do Pháp ngoan cô, cuối cùng hội nghị thất bại. Để tiếp tục thời gian hoà hoãn. Chủ tch Hồ Chí Minh đã kí với đại diện chính phủ Pháp bản Tạm ước 14/9/1946, nhân nhượng thêm cho Pháp một số quyền lợi kinh tế – văn hoá ở Việt Nam.

–    Tranh thủ thời gian hoà hoãn, chúng ta đã củng cố và xây dựng lực lượng về mọi mặt (về chính trị, kinh tế, quân sự…). Pháp cố ý gây chiến tranh (khiêu khích, tăng quân, đánh chiếm Lạng Sơn, Hải Phòng, gây xung đột ở Hà Nội), gửi tới hậu thư ngày 18/12/1946 đòi Chính phủ ta giải tán lực lượng tự vệ chiến đấu và giao quyền kiểm soát thủ đô Hà Nội cho chúng, thực chất là Pháp bắt ta đầu hàng. Ta không thể nhân nhượng được nữa, kháng chiến toàn quốc bắt đầu (19/12/1946).