Sự phát triển của các hình thái kinh tế - xã hội là quá trình lịch sử - tự nhiên? Ý nghĩa đó với việc bỏ qua” chế độ tư bản chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay?

Khái niệm hình thái KTXH:

Hình thái KT-XH là một phạm trù cơ bản của chủ nghĩa duy vật lịch sử, chỉ một cấu trúc xã hội ở từng giai đoạn lịch sử, dựa trên một phương thức sản xuất nhất định (gồm LLSX và QHSX) với kiểu quan hệ sản xuất đặc trưng cho cơ sở kinh tế của xã hội và với một kiến trúc thượng tầng được xây dựng trên cơ sở đó.

Phương thức SX là cách thức mà con người sử dụng để làm ra của cải, vật chất trong từng giai đoạn lịch sử nhất định, mà theo cách ấy thì con người có các mối quan hệ nhất định với tự nhiên và quan hệ với nhau trong SXVC. PTSX được cấu thành bởi 2 yếu tố cơ bản: LLSX và QHSX.

Cấu trúc của HTKT-XH bao gồm:

• Lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng.
• LLSX là sự thống nhất hữu cơ giữa người lao động và tư liệu sản xuất, trước hết là công cụ lao động;
• QHSX là quan hệ giữa người với trong sxvc, thể hiện ở quan hệ sở hữu về TLSX (ngoai ra còn có mối quan hệ về quản lý, tổ chức sản xuất, quan hệ phân phối sản phẩm làm ra);
• KTTT: Là toàn bộ quan điểm chính trị, PL, TH, đạo đức, tôn giáo, nghệ thuật (YTXH) cùng với những thể chế tương ứng như NN, đảng phái, giáo hội, các đoàn thể xã hội… được hình thành trên một cơ sở hạ tầng nhất định.

Sự phát triển của các hình thái KT-XH là quá trình lịch sử - tự nhiên:

• Thứ nhất, với sự phát hiện ra một điều đơn giản và dễ hiểu là “con người muốn sống trước hết phải ăn, ở, mặc rồi mới đến làm chính trị, khoa học…, mà muốn có cái để ăn, ở, mặc thì con người phải tiến hành SXVC (đó là điều cơ bản để phân biệt con người với các sinh vật khác). Do đó khẳng định SXVC là cơ sở tồn tại và phát triển của XH, lịch sử phát triển của XH loài người thực chất là lịch sử phát triển của SXVC. Sự biến đổi và phát triển không ngừng của LLSX kéo theo sự thay thế lẫn nhau của QHSX, các PTSX. PTSX thay đổi kéo theo toàn bộ trật tự XH thay đổi, tức là sự thay thế của các HTKTXH. Sự thay thế của các HTKTXH là một quá trình phát triển từ thấp đến cao theo quy luật khách quan không phụ thuộc ý muốn chủ quan của con người. Đó là quá trình tiến hóa bao gồm những bước nhảy vọt tạo nên sự tiến bộ của loài người.
• Sự phát triển của XH dẫn đến sự thay thế của các HTKTXH tuân theo quy luật khách quan vốn có của nó. Động lực phát triển của XH nằm ngay trong lòng của XH. Đó la sự vận động của các mâu thuẫn trong XH, mà trước hết là mâu thuẫn giữa LLSX và QHSX, mâu thuẫn giữa CSHT và KTTT, mâu thuẫn giữa các giai cấp…

Ý nghĩa với việc “bỏ qua” chế độ TBCN ở Việt Nam:

Quan điểm của Đảng:

• Lựa chọn con đường đi lên CNXH là một lựa chọn đúng đắn phù hợp với xu thế phát triển thời đại và điều kiện lịch sử của cách mạng VN;
• Đổi mới căn bản, toàn diện các lĩnh vực nhưng vẫn kiên định mục tiêu, con đường đã lựa chọn.
• Thực chất “Bỏ qua chế độ TBCN” ở VN là bỏ qua việc xác lập vị trí thống trị của QHSX và KTTT của TBCN, nhưng tiếp thu, kế thừa những thành tựu mà nhân loại đã đạt được dưới chế độ TBCN, đặc biệt là khoa học và công nghệ để phát triển nhanh LLSX, xây dựng nền kinh tế hiện đại.

Điều kiện khách quan, chủ quan thực hiện sự phát triển “bỏ qua” ở VN:

• Bối cảnh quốc tế: LLSX mang tính quốc tế hóa, toàn cầu hóa đang là xu thế phát triển của thế giới đương đại (KQ); Chủ động và tích cực hội nhập quốc tế để tranh thủ được LLSX hiện đại, tiếp cận và kế thừa những tinh hoa của nhân loại để làm cơ sở vật chất cho CNXH (CQ);
• Điều kiện trong nước: CMVN do ĐCSVN lãnh đạo – điều kiện tiên quyết đi lên CNXH.
• Đảng khẳng định được vị thế lãnh đạo cách mạng, đất nước, có lý luận về CNXH, có kinh nghiệm hơn 70 năm của CNXH (KQ);
• Hiện nay, phải chỉnh đốn và xây dựng, đổi mới phương thức lãnh đạo để củng cố vị thế lãnh đạo, có đủ trí tuệ, năng lực lãnh đạo nhân dân xây dựng thành công CNXH (CQ);
• Chính quyền nhà nước nằm trong tay nhân dân lao động: Đây là thành quả của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân (ko phải của gc bóc lột); Nhà nước này có vai trò rất lớn đối với việc phát triển KTXH.