Phân tích quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng về vai trò của thực tiễn đối với nhận thức? Rút ra ý nghĩa phương pháp luận?

Thực tiễn là toàn bộ hoạt động vật chất có mục đích, mang tính lịch sử, xã hội của con người nhằm cải biến tự nhiên và xã hội.

Nhận thức là quá trình phản ánh, tích cực, tự giác và sáng tạo thế giới khách quan vào trong đầu óc con người trên cơ sở thực tiễn.

Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức:

Thực tiễn là cơ sở, động lực của nhận thức

Nó là điều kiện, tiền đề để đề ra nhu cầu, nhiệm vụ, cảnh thức và khuynh hướng vận động, phát triển của nhận thức.

Mọi sự hiểu biết của con người dù là cảm tính hay lý tính, kinh nghiệm hay lý luận thông thường hay khoa học xét đến cùng đều nảy sinh và bắt nguồn từ thực tiễn.

Nhờ có hoạt động thực tiễn mà các giác quan của con người ngày càng được hoàn thiện, năng lực tư duy logic không ngừng được củng cố và phát triển; các phương tiện nhận thức ngày càng tinh vi, hiện đại, có tác dụng nối dài các giác quan của con người trong việc nhận thức thế giới.

Hoạt động thực tiễn luôn làm nảy sinh tình huống có vấn đề, đòi hỏi con người cần lý giải và làm sáng tỏ về nó. Khi tình huống được làm rõ, nhận thức của con người được đẩy lên 1 nấc thang mới cao hơn.

Thực tiễn là mục đích của nhận thức:

Nếu nhận thức thoát li và tách rời thực tiễn thì không có vai trò gì đối với con người nó chỉ thực sự có vai trò và ý nghĩa khi phải được hiện thực hóa trong thực tiễn.

Thực tiễn luôn là mục đích cho nhận thức hướng tới

Thực tiễn là tiêu chuẩn để kiểm tra chân lý:

Tri thức của con người muốn biết được là đúng hay sai phải dựa vào thực tiễn kiểm tra.

Sự kiểm tra của thực tiễn đối với nhận thức của con người vừa mang tính tương đối vừa mang tính tuyệt đối.

Ý nghĩa phương pháp luận:

Việc nhận thức phải luôn xuất phát từ thực tiễn, dựa trên thực tiễn, đi sâu vào thực tiễn, coi trọng công tác tổng kết thực tiễn.

Công tác lý luận phải gắn liền với thực tiễn-học đi đôi với hành.

Xa rời thực tiễn sẽ rơi vào chủ nghĩa giáo điều, chủ quan, duy ý chí; tuyệt đối hóa thực tiễn sẽ rơi vào chủ nghĩa thực dụng và chủ nghĩa kinh nhiệm.